Eind maart start sociale huisvestingsmaatschappij Zonnige Kempen met de werken aan de demowoning in Vinkenhof in Berlaar. De woning werd gebouwd in de jaren zeventig met beperkte isolatie en zonder ventilatie. Binnen het project EnergieNeutraal Levensloopbesteding Bouwen (ENLEB) zal deze woning met steun van Europa gerenoveerd worden tot een lage-energiewoning. De inwoners van de wijk werden nauw betrokken om de geplande renovatiewerken te optimaliseren en de klachten en hinder te beperken.
Gefaseerde renovatie zonder verhuisbeweging
De woning in Berlaar is een half open bebouwing met drie slaapkamers die net zoals de hele wijk eind jaren zeventig werd opgetrokken. De woningen beschikken allen over weinig isolatie in het dak en ontbreekt zelfs in de muren. Ventilatie is ook niet aanwezig. De woning is al geruime tijd onbewoond. Zonnige Kempen, als partner in project ENLEB, heeft dan ook besloten om net deze woning in te zetten als demonstratieproject. Aangezien het dak en de gevels aangesloten zijn op de naastliggende woning, zal deze ook mee geïsoleerd worden aan de buitenzijde.
Bijkomend wil Zonnige Kempen onderzoeken hoe de gevel later aangepakt kan worden als het schrijnwerk nu al wordt vervangen. Zo kan buitengevelrenovatie gefaseerd verlopen, wat erg interessant is voor sociale huisvestingsmaatschappijen met een groot, te renoveren, patrimonium. Zonnige Kempen start hiervoor een co-creatietraject met de aannemers en onderaannemers om de werken en communicatie zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen en tot een efficiënte uitvoering te komen. De werken zullen eind maart starten en worden afgerond na de zomer.
Tijdens de renovatie bekijkt Zonnige Kempen hoever de werken uitgevoerd kunnen worden zonder een ingrijpende verhuisbeweging te organiseren. Wat de logistieke zijde van een renovatie van woningen met huurders enorm zou vergemakkelijken. Eveneens onderzoeken ze in project CHARM hoe de andere woningen in deze modelwijk zo circulair mogelijk gerenoveerd kunnen worden. Zonnige Kempen, maar ook andere huisvestingsmaatschappijen beschikken immers over veel soortgelijke wijken uit de jaren zestig, zeventig en tachtig die toe zijn aan een grondige energetische renovatie.
Co-creatie met bewoners
Om het patrimonium van Zonnige Kempen te verduurzamen, is samenwerking met alle partijen die betrokken zijn bij de renovatie belangrijk. Zo ook de huurders zelf, die hun woning het best kennen. In de meeste gevallen worden zij zelden betrokken bij werken die de verhuurder uitvoert. In deze wijk test Zonnige Kempen een manier om hier verandering in te brengen. De kennis die bewoners bezitten over de woning proberen ze via een co-creatietraject te capteren. Zonnige Kempen krijgt zo nog meer inzicht in de staat van de woning. Bovendien kunnen ze met de pijnpunten rekening houden bij de te nemen maatregelen in toekomstige renovatiewerken.
Het co-creatietraject met de bewoners werd georganiseerd in 2019 door Zonnige Kempen en Kamp C, voorafgaand aan de planning van de werken. In het voorjaar werden alle bewoners uitgenodigd voor kleine groepsgesprekken, zogenaamde keukentafelgesprekken, die plaatsvonden in de demowoning. Hierin werd op interactieve wijze nagegaan wat de plus- en minpunten waren van de verschillende ruimtes in en rond de woningen. Vervolgens koppelde Zonnige Kempen de verzamelde input terug naar de bewoners in het najaar. Meteen werd verteld welke maatregelen zij al dan niet konden uitvoeren op basis van de door de bewoners aangegeven problemen. De opkomst was in beide fasen erg hoog in vergelijking met andere infoavonden. Zonnige Kempen plant dan ook om deze methodiek toe te passen in andere wijken. In dit artikel lees je meer over het co-creatietraject.
Voor de demowoning ligt het co-creatieaspect vooral op de betrokkenheid. Er is voldoende budget om in de demowoning quasi alles uit te voeren wat de bewoners aangehaald hebben tijdens de keukentafelgesprekken. Voor de uitrol over de ganse wijk gaan er omwille van budgettaire beperkingen keuzes gemaakt moeten worden. Door de nauwe betrokkenheid met de bewoners, verwacht Zonnige Kempen dit eenvoudig in overleg met hen te kunnen beslissen en waar nodig toe te lichten.
“De demowoning is in de eerste plaats voor de bewoners in de wijk die allemaal wonen in een gelijkaardig huis (er zijn 6 verschillende types), maar aangezien de sociale huisvesting enkele decennia geleden vooral ‘copy-paste woningen’ waren is de demo ook geschikt voor andere bouwmaatschappijen en zijn de lessen die we leren uit deze demo ook toepasbaar in andere wijken. “, licht Joris van der Flaas van Zonnige Kempen toe.
Masterclass: Samenwerking tussen bedrijven – onder voorbehoud
Het partnerschap van ENLEB organiseert op 30 april een masterclass over samenwerking tussen bedrijven.
Wat zijn de voordelen van een betere samenwerking tussen marktpartijen om de bestaande woningmarkt te verduurzamen? Hoe deel je openheid en gezamenlijke risico’s in het project? Hoe verbeter je de organisatie en ondernemerschap in een gezamenlijke context? Deze en vele andere vragen en onderwerpen zullen aan bod komen. Deelname is gratis. Inschrijven kan via deze link.
De geplande datum is onder voorbehoud van richtlijnen omtrent het coronavirus.
Project ENLEB is gefinancierd binnen het Interreg V programma Vlaanderen-Nederland, het grensoverschrijdend samenwerkingsprogramma met financiële steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Meer info: www.grensregio.eu .
